Kosova dhe Bosnja bëjnë thirrje për anëtarësim në NATO, derisa lufta në Ukrainë po vazhdon

Ndërsa ndikimi i Rusisë rritet në Ballkanin Perëndimor dhe lufta në Ukrainë po vazhdon, liderët e Kosovës dhe Bosnjë-Hercegovinës kanë thënë se anëtarësimi në NATO do të ndihmonte në ruajtjen e sigurisë rajonale.

Që nga 24 shkurti, kur presidenti Vladimir Putin nisi një pushtim të plotë të Ukrainës duke përmendur kundërshtimin e Rusisë ndaj anëtarësimit të mundshëm të Ukrainës në NATO si një shqetësim kryesor, frika është rritur se kriza mund të përhapet edhe në Ballkanin Perëndimor.

Lëvizjet e supozuara të Rusisë në Ballkanin Perëndimor janë dokumentuar gjatë viteve dhe përfshijnë përpjekje për të realizuar grushtet në Mal të Zi dhe Maqedoninë e Veriut përpara anëtarësimit të tyre në NATO në 2017 dhe 2020.

Për Bosnjën dhe Kosovën, pasi kanë përjetuar vrasje masive të kryera nga forcat serbe në vitet 1990 nën administrimin e presidentit të atëhershëm serb Slobodan Millosheviç, të dy vendet e kanë bërë një objektiv strategjik bashkimin me aleancën ushtarake transatlantike të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara.

Dyshja mbeten anëtarët e fundit jo-NATO në rajon, përveç Serbisë, e cila e sheh NATO-n si "armikun" e saj.

Tre ditë pasi Rusia pushtoi Ukrainën, Kosova kërkoi anëtarësim të përshpejtuar në NATO dhe kërkoi një bazë të përhershme ushtarake amerikane në territorin e saj.

Osmani që atëherë ka kërkuar nga presidenti amerikan Joe Biden që të përdorë ndikimin e Uashingtonit për të ndihmuar vendin të anëtarësohet.

Por katër anëtarë të NATO-s – Spanja, Sllovakia, Greqia dhe Rumania – nuk e kanë njohur ende pavarësinë e Kosovës nga Serbia në vitin 2008, duke e komplikuar ofertën e saj.

Osmani tha se Kosova fillimisht synon t'i bashkohet mekanizmave si Partneriteti për Paqe, një program i NATO-s që inkurajon bashkëpunimin me vendet joanëtare.

“Ne tashmë jemi duke biseduar me anëtarët [NATO] për t'u siguruar që të gjithë të kuptojnë se si anëtarësimi po bëhet i domosdoshëm, veçanërisht në dritën e ngjarjeve në Ukrainë”, tha Osmani, duke theksuar dialogun politik.

Podzic shpreson se kur të përfundojë lufta në Ukrainë, marrëdhëniet gjeopolitike do të ndryshojnë dhe rëndësia e sigurisë rajonale do të rritet, duke çuar ndoshta në anëtarësimin e shpejtë të Bosnjës në NATO.

“Por nëse presim të plotësojmë të gjitha kriteret, për fat të keq, do të duhet pak kohë [për të fituar anëtarësimin], sepse ne nuk po investojmë në agjencitë e sigurisë, në kapacitetet ushtarake. Do të na duhet shumë kohë për të modernizuar ushtrinë tonë, për të blerë armë moderne”, tha Podzic.

Bosnja ndaloi investimin në sigurinë e saj që rreth vitit 2010 për shkak të mungesës së kohezionit të brendshëm dhe pengesave që rrjedhin nga marrëveshja e paqes e Dejtonit e vitit 1995, e cila u krijua me qëllimin e thjesht ndalimit të luftës, tha ai.

Sido që të jetë, Rusia "nuk do të vendosë për këtë", tha Podzic. “[Boshnjakët] do të vendosin për rrugën tonë në aleancën ushtarake”.

Ndërkohë, buxheti i mbrojtjes i Serbisë fqinje vitin e kaluar pothuajse u dyfishua nga viti 2018 në rreth 1.5 miliardë dollarë.